Meal Time

Enzymy wspomagające trawienie

Bez enzymów trawiennych nasz organizm nie byłby w stanie strawić i wykorzystać pożywienia. To dzięki nim dobrze przyswajamy wszystkie znajdujące się w pokarmie składniki odżywcze, potrzebne do sprawnego działania naszego organizmu.

Naturalnym źródłem enzymów są surowe warzywa, jaja, nie przetworzone mięso i ryby. Ponieważ każdy enzym bierze udział w przetwarzaniu określonych substancji odżywczych, jeden enzym nie może zastąpić drugiego. Jeśli któregoś enzymu jest mniej niż potrzeba, może to doprowadzić nie tylko do zaburzeń trawienia (wzdęcia, gazy, nieregularny stolec), ale prędzej czy później także do stanów chorobowych.

Powszechnie wiadomo, że ludzie młodzi trawią posiłki lepiej niż osoby starsze. Nic dziwnego, ponieważ procesowi starzenia towarzyszy, oprócz wielu innych objawów, zmniejszona wydolność procesów trawienia. Przyczyn tego zjawiska jest wiele: np. zmniejszona zdolność do żucia, wyczerpanie lub stan zapalny gruczołów produkujących enzymy.

Niedobory enzymów trawiennych w starszym wieku mogą być przyczyną często występujących

nieprzyjemnych objawów, a z czasem mogą doprowadzić do poważnych chorób. W początkowym okresie pojawiają się częste wzdęcia, świadczące o nadmiernej ilości gazów w przewodzie pokarmowym. Kolejnym objawem jest biegunka lub zaparcia.

Przewlekłe utrzymywanie się tego stanu upośledza wchłanianie składników pokarmowych i w konsekwencji może doprowadzić do utraty masy ciała, osłabienia, złego samopoczucia, jak również do osłabienia systemu immunologicznego. Oczywiście, zaburzenia trawienia nie są tylko problemem osób starszych. Mogą pojawić się w każdym okresie życia, spowodowane predyspozycjami osobniczymi.

Trawienie, jako część procesu metabolicznego, odgrywa podwójną rolę. Z jednej strony, rozkłada złożone substancje pokarmowe: węglowodany, tłuszcze i białka do związków prostych, aby w ten sposób mogły zostać wchłonięte i następnie wykorzystane do rozwoju organizmu oraz produkcji energii. Z drugiej strony, będąc częścią systemu obrony, z pomocą kwasu solnego zabija zarazki i jednocześnie, uniemożliwiając wchłanianie cząsteczek charakterystycznych dla dostarczanych z pożywieniem roślin lub zwierząt, zapobiega reakcjom alergicznym.

Proces trawienia rozpoczyna się już w jamie ustnej. Tutaj, w czasie żucia pokarm jest mieszany ze śliną, wydzielaną przez gruczoły ślinowe. Ślina zmiękcza pokarm i sprawia, że łatwiej go połknąć. Ponadto, dzięki enzymowi ptialinie, ślina rozpoczyna trawienie węglowodanów. W jamie ustnej zachodzi również proces odkażania.

Chociaż główny etap trawienia przypada na odcinek jelita cienkiego, to obróbka enzymatyczna zachodzi także w żołądku. Tutaj białka, zawarte w treści pokarmowej, są poddawane trawiącemu działaniu soku żołądkowego.

Obecny w nim kwas solny dezynfekuje pokarm i zapewnia kwaśne środowisko, w którym uaktywnia się główny enzym rozkładający białko – pepsyna. Niektórzy naukowcy uważają, że ta faza trawienia może zostać pominięta, ponieważ w jelicie cienkim znajduje się kompleks enzymów trawiących białka, zasadniczo zdolnych do wszystkiego (grupa zasadowych proteaz, które są aktywne właśnie w tym zasadowym środowisku). Obok trawienia białek, węglowodanów (za pomocą amylazy, maltazy, laktazy i sacharazy) oraz tłuszczów (lipazy) w jelicie cienkim odbywa się również wchłanianie rozłożonych substancji. Wszystkie te enzymy są częściowo produkowane przez trzustkę, a częściowo przez błonę śluzową jelita.

Uzupełnianie enzymów w postaci suplementacji często jest bardzo pożądane i może przynieść ulgę w wielu dolegliwościach przewodu pokarmowego. Enzymy używane w medycynie są najczęściej pochodzenia zwierzęcego. U niektórych pacjentów preparaty te budzą wstręt, u innych natomiast mogą wystąpić niepożądane działania uboczne. Wyjściem z tej sytuacji jest używanie produktów, które są oparte wyłącznie na substancjach pochodzenia roślinnego i umożliwiają trawienie wszystkich rodzajów żywności- nawet tych substancji, które organizm ludzki sam nie potrafi strawić. Takim związkiem jest np. celuloza, która wchodzi w skład ściany komórki roślinnej. Jeżeli jedzenie jest niewłaściwie przeżuwane, obecność tej substancji może wywoływać nieprzyjemne wzdęcia.

Papaja zawiera liczne enzymy trawienne z których najważniejsza jest papaina, często nazywana roślinną pepsyną. Indianie z rejonu Morza Karaibskiego już przed stuleciami zauważyli, że mięso owinięte wielkimi liśćmi papai szybko mięknie. Materiałem podstawowym większości dziś używanych przypraw kuchennych zmiękczających mięso jest właśnie wyciąg z papai. Nic dziwnego – główne działanie papai to wstępny proces trawienia mięsa (tj. zmiękczanie go jeszcze przed strawieniem w żołądku).

W lecznictwie ludowym papaja już od dawna używana jest przy schorzeniach żołądka oraz do zwalczania pasożytów jelit.

Papaja może być szczególnie pomocna dla chorych cierpiących na dolegliwości stawów, którzy w ramach terapii dostają duże ilości aspiryny oraz dla chorych, którzy z powodu chorób zapalnych muszą zażywać sterydy (preparaty hormonalne).

W nowoczesnych preparatach znajduje się zespół enzymów, które są produkowane przez grzyb Aspergillus oryzae. Ich za- kres działania jest bardzo szeroki, działają na substancje zarówno w kwaśnym, jak i zasadowym środowisku (pH=3.0-8.0). Technicznie rzecz ujmując: w przewodzie pokarmowym wykazują aktywność proteazy, amylazy, laktazy, lipazy, celulazy, pektynazy, fosfatazy i nukleazy. Ułatwiają trawienie nie tylko żywności pochodzenia zwierzęcego, ale również roślinnego. Stosując ten preparat można zapobiegać lub przynieść ulgę w większości zaburzeń trawienia.

UWAGA!

* Spożywanie papai i surowego ananasa nie jest zalecane osobom z chorobą wrzodową.