ZDROWIE W OCZACH – HIGIENA NARZĄDU WZROKU
Jednym z naszych najcenniejszych zmysłów jest wzrok. Po urodzeniu narząd wzroku dziecka rozwija się stopniowo aż do wieku 21 lat, kiedy to kończą się procesy dojrzewania gałki ocznej i tej części układu nerwowego, która bierze udział w widzeniu. Pomimo tak długiego czasu, zmiany chorobowe lub wady refrakcji występujące w dzieciństwie mogą nieodwracalnie upośledzić dobre widzenie. Dlatego też należy zwracać uwagę, jak są ustawione gałki oczne u dzieci, jak wodzą one wzrokiem za przedmiotami i osobami, w jaki sposób pochylają głowę, przyglądając się zabawkom, obrazkom, czy też w jaki sposób oglądają telewizję: czy mrużą oczy, czy są one zaczerwienione lub łzawiące.Oglądając oczy dzieci, należy zwracać uwagę na wygląd powiek, zabarwienie białkówki oka, kolor źrenicy – powinna być czarna i zmieniać swoją średnicę wraz ze zmieniającą się ilością wpadającego do niej światła. Jakiekolwiek zmiany, które wydają się nieprawidłowe, powinny być powodem wizyty u okulisty. Wcześnie wykryte wady wzroku, które wymagają korekcji szkłami, zapobiegną niedowidzeniu czy nieprawidłowemu ustawieniu gałek ocznych, czyli tzw. zezom. Czasem poza okularami korekcyjnymi konieczne są specjalne ćwiczenia oczu w celu wykształcenia ich prawidłowych funkcji, takich jak fuzja, widzenie obuoczne, stereoskopowe.
Nieprawidłowe widzenie może być przyczyną np. stałego pochylania głowy w jedną stronę, aby lepiej widzieć, co po pewnym czasie przekształca się w wadę postawy. Równie ważne jest zwracanie uwagi na postawę dzieci w czasie odrabiania lekcji, czytania czy oglądania telewizji. Złe nawyki pod tym względem prowadzą także do wad postawy Szczególnie ważny jest okres dojrzewania u dzieci. W tym czasie często występuje krótkowzroczność, zwłaszcza jeżeli istnieje ona u innych członków rodziny. Okresowe badanie okulistyczne i odpowiednie okulary lub soczewki kontaktowe wyrównują wadę wzroku. Bardzo ważna jest rola rodziców i opiekunów, którzy powinni pamiętać o wypadkach, na jakie są narażone dzieci pozostawione bez opieki lub nieuprzedzone o grożących im niebezpieczeństwach.
Dorośli
Zalecenia higienicznego trybu żyda i dbania o własne zdrowie są aktualne przez całe życie. Zdrowe zęby, zdrowe zatoki oboczne nosa i brak objawów chorobowych ze strony górnych dróg oddechowych lub brak innych schorzeń, takich jak cukrzyca, anemia, nadciśnienie, to gwarancja dobrego wzroku. Dlatego też konieczne są badania poziomu cukru we krwi, sprawdzanie morfologii krwi, pomiary ciśnienia itp. W dzisiejszych czasach prawie każdy w mniejszym lub większym stopniu musi posługiwać się komputerem. Dlatego też konieczne są badania okresowe u okulisty.
Odpowiednia korekcja okularowa do pracy przy komputerze, nawet w małych wadach wzroku, zapobiega zmęczeniu oczu, bólom głowy i ogólnemu wyczerpaniu. Obecnie, dzięki zdobyczom techniki, dysponujemy znakomitymi szkłami korekcyjnymi, dostosowanymi do różnych potrzeb i wymagań związanych z wykonywanym zawodem. Po 40 roku życia pojawiają się kłopoty z akomodacją, czyli nastawianiem wzroku na dobre widzenie z bliska. Korekcja okularowa i ćwiczenia wzroku pomagają dobrze widzieć. Zaleca się korzystać z tzw. okularów korekcyjnych nie soczewkowych, które służą do ćwiczenia wzroku i pozwalają na poprawę widzenia podczas czytania lub oglądania telewizji. Nie nadają się one do chodzenia i patrzenia w dal, prowadzenia pojazdów lub wykonywania prac precyzyjnych. Okulary te zostały przetestowane w Klinice Okulistycznej AM, można je kupić w sklepach ekologicznych lub u producenta.
Innym ważnym elementem warunkującym dobre widzenie jest ciśnienie śródgałkowe. Należy okresowo je mierzyć, zwłaszcza po 40 roku życia. W przypadku stwierdzenia podwyższonych wartości ciśnienia, okulista przeprowadza szczegółowe badania diagnostyczne. Zaburzenia widzenia w postaci stałych plam przed okiem lub widzenia za mgłą mogą być spowodowane powstawaniem zaćmy w soczewce oka lub zmianami w siatkówce. Mogą być również inne przyczyny takich zaburzeń, dlatego też konieczne jest badanie u okulisty. W przypadkach zmęczenia oczu poleca się stosowanie kropli homeopatycznych lub okładów z rumianku czy świetlika (o ile nie ma uczulenia na te zioła). Stosowanie innych kropli powinno być konsultowane u okulisty, ponieważ wiele z nich ma niepożądane działania uboczne i zamiast pomóc, może zaszkodzić.
W zależności od potrzeb, ulgę oczom przynoszą zimne lub ciepłe okłady (te ostatnie w przypadku jęczmienia na powiekach). Ostatnio pojawiły się w aptekach gotowe kompresy, łatwe i bezpieczne w użyciu. Dobrym uzupełnieniem diety są witaminy i mikroelementy Na szczególną uwagę zasługuje witamina A z grupy karotenoidów, która jest odpowiedzialna za dobre widzenie zmierzchowe. Do tej samej grupy substancji należy luteina, doskonały antyoksydant występujący w naturze w warzywach i owocach. Literatura medyczna poleca stosowanie luteiny przede wszystkim w profilaktyce chorób narządu wzroku spowodowanych szkodliwym wpływem UV, np. zaćmy czy degeneracji plamki żółtej oka. Spośród mikroelementów dla dobrej kondycji narządu wzroku zalecane są te zestawy, które mają w swoim składzie selen.
Podstawowa zasada
Unikanie chorób zakaźnych, dbanie o dobry stan zdrowia i higieniczny tryb życia.
Dr n. med. Elżbieta Wolska – specjalista okulista
CaliNews styczeń 2002r.
